شناخت انواع ظروف مسی

برای تشخیص ظروف مسی تقلبی بهتر است که با انواع ظروف مسی هم آشنا شوید. ظروف مسی در سه دسته‌ی ماشینی، نیمه ماشینی (نیمه چکش‌کاری شده) و چکش‌کاری شده کامل تقسیم می‌شوند.

ظروف مسی ماشینی

این ظروف همان‌طور که از اسمشان مشخص است؛ توسط ماشین‌آلات مخصوص، خم‌کاری و پرس و بدون دخالت دست انسان ساخته می‌شوند. ظروف مسی ماشینی روی بدنه‌ی خود خط‌های افقی موازی باهم دارند که دورتادور ظرف کشیده شده است و هیچ جای چکشی روی بدنه آن‌ها دیده نمی‌شود. این ظروف با اینکه جنس مس آن‌ها اصل است، ولی نسبت به ظروف مسی چکش‌کاری شده که به روش سنتی تهیه‌شده‌اند ارزان‌قیمت‌تر هستند.

ظروف مسی نیمه ماشینی (نیمه چکش کاری شده)

این دسته از ظروف مسی بین ظروف ماشینی و چکش‌کاری شده قرار می‌گیرند. این ظروف توسط ماشین‌آلات مخصوص خم‌کاری شده و شکل می‌گیرند سپس توسط مسگران چکش‌کاری می‌شوند. اگر به بدنه این نوع محصولات توجه کنید، متوجه می‌شوید که تعداد جای چکش‌های برخورد کرده به آن‌ها در مقایسه با ظروف مسی کاملاً چکش‌کاری شده کمتر است. این نوع از ظروف مسی از مدل‌های ماشینی گران‌تر و از مدل‌های کاملاً چکش‌کاری شده ارزان‌تر هستند زیرا نسبت به آن‌ها وقت و انرژی کمتری از مسگر می‌گیرند.

ظروف مسی کاملاً چکش‌کاری شده

نوع سوم ظروف مسی، چکش‌کاری شده به سبک قدیمی و سنتی هستند. این ظروف توسط دستگاه قالب‌گیری شده و در بقیه مراحل به‌صورت کامل توسط دست چکش‌کاری می‌شوند. این مدل از ظروف مسی به دلیل صرف انرژی، وقت، حوصله و دقت زیاد، از دو مدل قبلی گران‌قیمت‌تر هستند و به ‌مرور زمان ارزش بیشتری نیز پیدا می‌کنند. بهترین راه برای تشخیص این ظروف لحیم برنجی و زردرنگی است که در قسمتی از کناره ظرف مشاهده می‌شود. همچنین این مدل ظروف نسبت به دو مدل قبل از ظرافت بیشتری هم برخوردار هستند. لازم به ذکر است که در این نوع ظروف مسی هرچقدر جای چکش‌ها ریزتر، منظم‌تر و تعداد آن‌ها بیشتر باشد، نشان‌دهنده کیفیت بالاتر و ظرافت بیشتر آن‌ها است.

تشخیص ظروف مسی اصل از تقلبی

ازآنجایی‌که این فلز با ارزش دارای ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فردی است که در مقاله فواید و معایب ظروف مسی نیز با آن‌ها آشنا شدید، توجه افراد زیادی را جلب کرده است. این موضوع راه را برای افراد سودجو و متقلب باز می‌کند که با عرضه‌ی ظروف مسی تقلبی از این شرایط سوءاستفاده کنند.
حال که تا حدودی با تاریخچه مس و انواع ظروف مسی آشنا شدید؛ می‌خواهیم روش‌هایی برای تشخیص ظروف مسی تقلبی توضیح دهیم که دانستن آن‌ها می‌تواند بسیار لازم و مفید باشد. آسان‌ترین راه برای اینکار واگذاری این موضوع به کسانی است که در این زمینه از مهارت و تخصص کافی برخوردار هستند؛ مثلاً مسگران قدیمی و باسابقه که با فوت‌وفن‌های مخصوص به خود ظروف مسی تقلبی را تشخیص می‌دهند. اما اگر می‌خواهید خودتان ظروف مسی تقلبی را تشخیص دهید چند راهکار وجود دارد:

تشخیص ظروف مسی تقلبی از روی رنگ آن‌ها

اولین راه برای تشخیص ظروف مسی تقلبی این است که رنگ بدنه‌ی آن‌ها را بررسی کنید، ظروف مسی اصل به رنگ سرخ و درخشان هستند که این موضوع به ما باکیفیت بودن و خلوص مس به‌کاررفته در این ظروف را نشان می‌دهد. در مقابل ظروف مسی تقلبی چون معمولاً از آلیاژ مس و برنج به نسبت یک به دو ساخته می‌شوند رنگ بدنه آن‌ها زرد است و درخششی هم ندارند. برنج آلیاژی از مس، روی و دیگر فلزات است. پس اگر مقدار مس به‌کاررفته در برنج زیاد باشد، به دلیل شباهت ظاهری که به مس پیدا می‌کند، ممکن است افراد را دچار اشتباه کند و تشخیص ظروف مسی تقلبی و بی‌کیفیت را سخت کند.
می‌توانید برای اطمینان بیشتر، فلزی که می‌خواهید برنج یا مس بودن آن را تشخیص دهید ابتدا به‌طور کامل تمیز کنید به‌طوری‌که هیچ اثری از آلودگی بر روی آن نباشد. بعد از آن فلز را زیر نور مستقیم خورشید بگیرید. اگر فلز مس باشد رنگ قرمز متمایل به قهوه‌ای دارد اما اگر رنگ آن زرد، زرد-قهوه ای، سبز-زرد، نارنجی و موارد مشابه بود یعنی فلز موردنظر برنج است.

تشخیص ظروف مسی تقلبی از روی ظاهر

در ساخت ظروف مسی، بعضی از ورق‌های مس ایراداتی در خودشان دارند که یکی از مهم‌ترینشان پوسته بودن ورق مس است. ظروف مسی اصل و باکیفیت نباید پوسته‌پوسته شده باشند و باید کاملاً صاف، هموار و بدون هیچ‌گونه فرورفتگی و خوردگی و خراش باشند.
در برخی از ظروف مسی قلم‌زنی شده ممکن است فشار قلم یا نازک بودن ورقه مس باعث سوراخ شدن ظرف شده باشد پس ظروف مسی را کاملاً نگاه کنید تا روی آن‌ها هیچگونه سوراخی نباشد.
تشخیص ظروف مسی تقلبی با صدا
روش دیگر برای تشخیص ظروف مسی تقلبی ضربه زدن به ظروف است. فلز مس چون نرم است وقتی به ظروف مسی اصل و باکیفیت ضربه می‌زنید صدای ضعیف و بمی از خودش ایجاد می‌کند ولی وقتی به ظروف مسی تقلبی یا بی‌کیفیت ضربه بزنید صدای بلند و تیزی تولید می‌کند.

تشخیص با آهنربا

یک روش دیگر تشخیص ظروف مسی تقلبی از اصل استفاده از آهنربا است. به این صورت که آهنربا را به ظروف نزدیک می‌کنید اگر آن‌ها را جذب کرد پس ظرف شما یک ظرف آهنی با رنگ مسی است!
گاهی اوقات ممکن است در، دسته یا پایه‌های ظرف مسی آهنی باشد که با استفاده از آهنربا می‌شود این موضوع را تشخیص داد.

تشخیص ظروف مسی تقلبی از روی وزن

یکی دیگر از راه‌های تشخیص ظروف مسی تقلبی، توجه به‌ تناسب حجم به وزن است. ظروف مسی وزن بالاتری نسبت به بقیه‌ی فلزات مخصوصاً برنج و آهن دارند. در زمان‌های قدیم که مس ارزان‌تر بود ظروف و کالاهای مسی را سنگین می‌ساختند. در حال حاضر با توجه به افزایش قیمت مس، ظروف مسی را سبک‌تر می‌سازند اما بااین‌وجود بازهم وزن ظروف مسی نسبت به بقیه فلزاتی که در ظروف مسی تقلبی مورداستفاده قرار می‌گیرند بیشتر است.
محصولاتی که روکشی به جنس آلیاژ روی آن‌ها وجود دارد ظروف مسی اصلی به شمار نمی‌آیند. یکی از مواردی که تقلبی بودن ظروف مسی را نشان می‌دهد این است که این ظروف از ورقه‌های نازک و نامرغوب ساخته‌شده باشد. به‌عنوان‌مثال وزن ایدئال یک سینی مسی با قطر ۱۸ سانتی‌متر تقریباً معادل ۵۰۰ گرم است؛ اما اگر وزن سینی مسی کمتر یا قطر آن بیشتر از مقدار تقریبی استاندارد باشد، می‌توان گفت تناسب بین وزن و حجم محصول وجود ندارد و درنتیجه ضخامت آن کمتر از حد استاندارد است.

نکته

این موضوع نشان‌دهنده کاهش ضخامت و بی‌کیفیت بودن ظرف مسی است. پس تناسب حجم به وزن در شناخت ظروف مسی اصلی بسیار مهم و کارآمد است.
ضخامت ظروف مسی بر اساس کاربردشان متفاوت است. مثلاً قابلمه به خاطر اینکه روی شعله مستقیم قرار می‌گیرد باید ضخامت بیشتری نسبت به ظروف مسی پذیرایی و پارچ و لیوان داشته باشند. ضخامت ظروف مسی باید طوری باشد که به‌راحتی خم یا قُر نشود. همچنین برای ظروف پذیرایی آن‌قدر سنگین نباشد که نشود آن‌ها را حمل کرد.

تشخیص ظروف مسی تقلبی با لایه قلع داخلی

فقط مقدار کمی از مس برای سلامتی مفید است. مس معمولاً با مواد غذایی اسیدی واکنش می‌دهد به همین دلیل ظروف مسی را با قلع می‌پوشانند تا از ورود مس به غذا جلوگیری شود. اگر فقط قسمت کوچکی از این پوشش قلعی زدگی داشته باشد مس داخل غذا رفته و اگر میزان زیادی مس وارد بدن شود، در کبد رسوب‌کرده و باعث مسمومیت می‌شود.
داخل ظروف مسی اصل یک لایه قلع خالص وجود دارد که سفیدی درون ظروف مسی هم به خاطر قلع اندود کردن آن‌ها است. ظروف مسی تقلبی یا این لایه را ندارند و یا در آن‌ها به‌جای قلع خالص از روکش‌های آلیاژی استفاده‌شده است. این لایه قلع برای استحکام بیشتر و تولید نکردن باکتری و مواد مضر از فلز مس است. اگر این لایه قلع نباشد فواید مس برای بدن کمتر و مضراتش بیشتر می‌شود.
کیفیت جنس قلع و کیفیت انجام قلع اندود کردن بسیار مهم هست. قلع باید به رنگ سفید و کاملاً براق و درخشان باشد. هرچه قلع اندود ظروف مسی براق‌تر باشد ظروف باکیفیت‌تر هستند. درون ظروف مسی باید به‌طور کاملاً یکدست قلع اندود شده باشد (اگر بعد از چندین بار استفاده قسمتی از قلع داخل ظرف مسی مخصوصاً قابلمه و ماهیتابه شما از بین رفت حتماً باید مجدداً قلع اندود شود). لکه‌های بزرگ سیاه هم نباید روی محل قلع اندود شده باشد.

تشخیص با مشاهده لبه‌ها و قالب‌گیری

از دیگر راه‌های تشخیص ظروف مسی تقلبی از اصل مشاهده لبه‌ها است. بعضی از ظروف مسی لبه‌های خم‌کاری شده دارند مثل لبه‌های قابلمه‌ها، ماهیتابه‌ها، لیوان مسی و … . خم‌کاری لبه‌های ظروف به دو دلیل باید یکدست و بدون ایراد باشند. یکی به خاطر اینکه هنگام شست‌وشو به دست آسیب نرسانند و دوم اینکه مواد غذایی بینشان باقی نماند. خم‌کاری ظروف مسی اصل و باکیفیت باید کاملاً صاف و یکدست باشد.
بخش قالب‌گیری ظروف مسی بسیار مهم هست. ظروف مسی اصل و باکیفیت به‌نوعی قالب‌گیری می‌شوند که هر مدل ظروف مسی دارای یک اندازه هستند و حتی 1 میل هم تفاوت اندازه ندارند. جای دسته‌ها به‌صورت اصولی روی ظروف قرارگرفته است و دسته‌ها به محکم‌ترین شکل روی ظروف مسی نصب‌شده‌اند.
دقت کنید درب ظروف مسی خصوصاً ظروف پخت‌وپز هم به‌صورت اصولی و به‌راحتی در محلش قرار بگیرد.

تشخیص ظروف مسی تقلبی با توجه به چکش‌کاری و ظرافت ساخت

چکش‌کاری در ظروف مسی بسیار مهم است. البته تأکید روی نوع چکش‌کاری نیست. چکش‌کاری ماشینی هم می‌تواند بسیار باکیفیت و حتی بهتر از چکش‌کاری با دست باشد. مسئله‌ای که مهم است این است که چکش‌کاری ظروف مسی باید منظم و ریز باشد. شکل و اندازه چکش‌کاری باید یک‌دست باشد و در یک ردیف قرار بگیرد.
چکش زنی ریز بهتر و زیباتر است. بعضی از ظروف مسی توسط دست چکش‌کاری می‌شوند و بعضی از ظروف مسی توسط دستگاه چکش زنی، چکش‌کاری می‌شوند. هرچقدر تعداد چکش‌ها نسبت به سطح مشخص (البته منظم)، بیشتر باشد زمان بیشتری برای تولید آن برده شده و قیمت آن بالاتر است. پس هرچه ظرافت و دقت در ساخت ظروف مسی بیشتر باشد، اصل بودن آن‌ها هم محتمل‌تر است.